Yaşlılığın kaç yaşlarında başladığı dönemlere tarafından ayrı olarak tanımlanıyor. Her ne değin genel geçer yaşlılık başlangıcı bulunsa da şahısların yaşlandığını hissettiği ya da düşündüğü yaşlar değişiyor. Ihtiyar genel anlamda, kişinin yaşam çizgisinde daha ileri yaşlara denk gelen, birçok süre emekliliğin eşlik ettiği, yıllık yaşı ilerlemiş birey olarak tanımlıyor.
Uzm. Psk. Elif Eşen Kara, dinç ve mutlu bir ihtiyarlık için kişilerin aktüel yaşlarında dinç yaşam sürdürmelerine dikkat etmeleri gerektiğinin altını çiziyor. Mutlu ve dinç yaşlılık için yapılabilecek en iyi şeyin kendini tanımaya çalışmak, somut ve zihinsel oldukça çok ruhsal açıdan etkin kalmak olduğunu söyleyen Uzm. Psk. Elif Eşen Kara, sağlıklı ve mutlu bir ihtiyarlık için 10 öneride bulunuyor.
1. ‘Faal yaşlanma ’ için hazırlık yapın: Dünya Sağlık Örgütü kadar 1990 ’lı yıllarda kullanılmaya başlanılan bir kavram olan etkin yaşlanma, kişinin yaşlılık sürecinde de sosyal, ekonomik ve kültürel olarak hala iştirakçi olmalarını ifade ediyor. Birey, bu şekilde hayattan geriye çekilen ve üzüntü hisseden bir birey edinmek yerine onu zihinsel ve fiziki olarak sağlıklı tutabilecek bir hayat şekli benimsiyor. Yaşlılık, elden ayaktan düşülmüş, hayattan geri çekilinmiş bir biçimde edinmek zorunda değil. Emeklilik sonrası için sosyal ve mümkün olan şekilde bedensel aktif olabilecek bir yaşam şekli düzenlemek hoş bir hazırlanma şekli olabilir.
2. Hayatınızın önceliklerini düşünün: Günler geçerken fark etmediğimiz bizler için kıymetli olan çoğu şey var. Ihtiyarlık döneminde birçok insan dışarıdaki olan bitenden ziyade içine dönme ve yaşamını sorgulama eğiliminde olabiliyor. Keza bir hesaplaşma keza de var olan yaşam koşturmacasının bir nebze azalmasıyla birlikte kendi hayatına ve fikirlerine bakma dönemi oluyor. Eğer kişi önceliklerini ayrım etmemiş ve ihtiyarlık döneminde anlaşmışsa bu şart yaşlılığında anı yaşayıp tadını almaktan ziyade zihinsel bir patinaja dönüşebiliyor.
3. Anda kalma becerinizi arttırmayı deneyin: İyi hissetme ile anda kalma becerisi epeyce benzer. Vaktimizin çoğunu anda olanları fark etmek, yaşamaktan ziyade geçmiş ya da gelecektekileri değerlendirmek veya hatta yargılamak için kullandığımızda depresif ya da evhamlı olma ihtimalimiz artıyor. “Şu bitsin sonra rahatlayacağım”ların ardını beklemekten ziyade yaşadığımız anın farkında olarak, başka deyişle dikkatinizin şimdiki deneyimde kalmasıyla ruhsal olarak iyi olma ve sorunlarla baş etme potansiyelinizi arttırabilirsiniz.
4. Sosyal ağınızın önemini fark edin: İnsan ara sıra yalnız hissetse de sosyal destek aldığında çok daha hissi olarak dayanıklı bir şekilde hayatına devam eder. Sorunlarla daha rahat baş edebildiği gibi modunun da daha yüksek olması muhtemeldir. Kişinin içe dönük veya dışa dönük biri olmasından bağımsız olarak iki yapıda olan insanın da çevresinde gerçekte cana yakın bir ilişki kurduğu dostların, akrabaların bulunması destekleyicidir.
5. Bedenen faal kalmak için maddi çalışma alışkanlıkları oluşturun: Öyle çoğumuz gün içinde yapılması gerekenlere yetişirken sporu ihmal edilebiliyor. Ancak uyumlu fiziki çalışma, vücut sağlığımızı olduğu dek ruh sağlığımızı korumanın en verimli yollarından… Yani spor yaparak bir taşla iki hatta dört kuş vurmuş oluyor; şimdiki ve yaşlılıktaki maddesel ve fiziki sağlığımızı destekliyoruz.
6. Zihnen etkin kalmak için yeni şeyler öğrenmeye açık olun: Dünya çok çabuk değişiyor. Var olan değişikliklere adapte olmayı denemek keza aktif kalmamız hem de bizden daha sonra gelen nesillerle iletişimi devam ettirebilmemiz açısından yük taşıyor.
7. Size iyi hisler getiren bir mücadele edinin: İnsan durup dururken kendini iyi hisseden bir varlık yok birçok zaman. Bizi besleyen, mutlu eden, geliştiren, kendimizi olumlu algıladığımız bir uğraşa açtırmak ve bunu devam ettirmek ve hatta zaman içinde bu konuyla ilgili bir derinlik galip gelmek kendimize hediye edebileceğimiz bir ihtiyarlık dönemi hediyesi olabilir.
8. Yaşlılığınızda olduğunuzu düş edip geriye doğru baktığınızda nasıl bir yaşam bakmak istediğinize göz atın: İlk etapta azıcık üzücü bir akıl gibi gelse de kendimizi ve nasıl bir hayat istediğimizi tarif etmek için realist bir yöntem. Hayatımıza dair bir video ya da resim elde etmek gibi düşünebiliriz. Gürültüsüz bir yere geçip, şayet gözlerinizi kapatıp birazcık bu düşünceyle kalıp gelen bir us varsa onu bakmak, gelmiyorsa zorlamadan jurnal hayatınıza devam etmek bu cins fikirlerin, farkındalıkların oluşması için alan açar.
9. tekrar tekrar düşündüğünüz konuları çözümleyin, çözümleyemezseniz destek alın: Ihtiyarlık, eski yaşantıları ölçmek için etraf sağlar. Keşkeler, iyikiler daha fazla fark edilebilir. Hâlihazırda bunları yaşıyorsanız o zamana vazgeçmek yerine halletmek, zihinsel enerjinizden bloke olanları kurtarmak, açık kalan dosyaları gözden geçirip yerlerine koymak, yaparken kolay olmasa da sonucunda sizi daha iyi rahatlatabilir.
10. Kendinizle iç diyaloglarınızı daha iyi kalpli bir tonda yapmayı deneyin: Kendimize kızdığımız, beğenmediğimiz, eleştirdiğimiz yanlarımız ya da davranışlarımız olabilir. tekrar tekrar iyi hissedeceğiz gibi bir kural değil. bununla birlikte bizim için sorun olan şeylerin niçin sorun olduğunu anlamaya kastetmek, bunu yaparken de daha iyi kalpli bir tonda kalmayı sınamak kendimizi anlayışlı olmak noktasında iyi gelecektir. Tıpkı sevdiğimiz biriyle konuşurken onu anlamaya çalışmamızın, çözüm bulmaktan egemen, ona iyi gelmesi gibi.